MEHMET KAYA / ANKARA
Sosyal Güvenlik Kurumu, son dönemde mali olarak bütçede öngörülenden daha düşük açık verse de, katkı, prim karşılığı olmayan verilen görevler karşılığı ödemeler, açık finansmanı gibi bütçe kaynaklı olarak yapılan ödemeler Ocak-Ağustos döneminde 981 milyar TL’ye ulaştı. SGK’nın aynı dönemde açığı ise 21,3 milyar TL olarak gerçekleşti. Açığın 20,6 milyar TL’si Ağustos ayında verildi. Bu yıl Mart, Haziran ve Temmuz aylarında SGK fazla vermişti.
Bütçe kaynaklı olarak, SGK’ya Hazine tarafından yapılan ek ödeme transferi, faturalı ödemeler, devlet katkısı, ödeme gücü olmayanların Genel Sağlık Sigortası primleri, teşvikler ve açık finansmanının tamamı bütçe transferi olarak adlandırılıyor. Bu tutarlar, bütçeden kaynaklı olarak nakden ödendiği için, sosyal güvenlik sisteminin finansal sağlığı açısından takip ediliyor.
SGK’da son dönemde bütçede öngörülenden daha düşük açıklar gerçekleşti. Prim gelirlerinde de iyileşme görüldü. Ancak başta EYT olmak üzere, emekli sayısındaki hızlı artışlar sonrası da bazı endişeler oluştu. EYT’nin ilave bir maliyeti olsa da emekli olanların çok büyük bir kısmının çalışmaya devam etmesi ve bu kişilerin sosyal güvenlik destek primi ödemesi mali etkiyi sınırladı ancak aktif/ pasif dengesinde bozulma oldu. Toplamda bakıldığında bütçe kaynaklı olan ödemelerde enfl asyonun da etkisiyle hızlı bir artış gerçekleşiyor. SGK’ya yapılan bütçe transferleri kapsamındaki ödemelerden biri olan prim ödemelerini düzgün yapan ve bildirimlerini veren işverenlere 5 puanlık indirimin kaldırılması yönünde de bazı tartışmalar olduğu ortaya çıkmıştı.
Nihayetinde, bütçeden SGK’ya yapılan transferler 2024 itibariyle 1 trilyon TL sınırına Ağustos ayı itibariyle ulaşmış görünüyor. Ağustos ayı itibariyle SGK’ya bütçe transferleri 981 milyar 16 milyon TL’ye ulaştı. Bütçe transferleri, enflasyondaki hızlanma, emekli maaş teşviki gibi unsurlar nedeniyle son yıllarda büyük hızla arttı. Artış, 2023’de bir önceki yıla göre yüzde 118,5 olarak gerçekleşti. GSYH içindeki payı önceki yıllara göre düşük kalsa da bütçeden finanse edildiği için tutarlar dengeleri etkiler boyuta geldi.